Kiedy myślisz, że wszyscy wokół są lepsi od Ciebie. Kiedy wydaje ci się, że na wielu polach odstajesz od reszty. Kiedy tkwisz w poczuciu niedoskonałości, bo przecież nic się tobie nie udaje, a tym wszystkim obok, udaje się wszystko. Kiedy czujesz się jak oszust, gdy ktoś cię pochwali, bo przecież według własnego mniemania zupełnie na tę pochwałę nie zasługujesz….możesz mieć pewność. Cierpisz na syndrom oszusta!

Syndrom oszusta, ale o co w ogóle chodzi?

Osoby dotknięte tą przykrą dolegliwością uważają, że większość rzeczy, które osiągnęli nie są ich zasługą. Egzamin zdali celująco, bo trafiły im się łatwe pytania. Zdobyli wymarzoną pracę, ale chyba dlatego, że rekruter miał gorszy dzień i nie przyjrzał się ich kompetencjom wystarczająco uważnie. Zakończyły z sukcesem duży projekt? Po prostu szczęście im dopisywało. Dzieci mają doskonałe, ale przecież żadna w tym ich większa zasługa, ot zbitek różnych okoliczności. Umniejszają wagę osiągnięć, których zazdroszczą im inni. Konstruktywną krytykę odbierają jako atak i dowód własnej niekompetencji. Nie zabierają publicznie głosu, bo boją się, że zabrzmią śmiesznie czy infantylnie. Żyją w ciągłym poczuciu zagrożenia, że ludzie w końcu zauważą, że ich przeceniali i będą rozczarowani. Najczęściej ofiarami syndromu oszusta są kobiety.

Dlaczego o nim piszę? Bo dopadł i mnie

Tak. Mam syndrom oszusta. Nie wyraża się może całą paletą swych możliwości. Nie przybiera żadnej skrajnej formy. Ale realnie utrudnia funkcjonowanie. A przecież nie zawsze tak było. Zawsze szłam w zaparte, że jestem najlepsza (albo przynajmniej wystarczająco dobra) w tym co robię, bądź do czego aspiruję. Zawsze twierdziłam, że mogę wszystko. Miałam wsparcie, motywacje od najbliższych. Udawało pokonywać mi się naprawdę spore przeszkody, które dzisiaj wydają mi się wręcz kosmiczne. Byłam świadoma, że wszystko co osiągam, dzieje moimi ręcami, a nie siłą przypadku. Wiedziałam, że otaczają mnie fajni ludzie, bo sobie na nich zasłużyłam, a nie zabałamuciłam urokiem osobistym. Gdy patrzę na posty jeszcze sprzed kilku miesięcy, sama jestem zaskoczona, ile w nich energii i optymizmu. Skąd i kiedy się pojawiły się bariery w mojej głowie? Może to jesienny spleen. Może to ten listopad. Może prosty i chwilowy spadek formy. A może i coś więcej. Według naukowych źródeł syndrom może iść w parze z depresją, a jeszcze częściej z nadmiernym perfekcjonizmem. Może mieć swoje źródła w dzieciństwie, gdy dziecko nie jest doceniane, albo wręcz przeciwnie – chwalone jest nadmiernie. Może również pojawić się na skutek kilku porażek i rozczarowań, które nachodzą się na siebie w krótkim czasie. Bo do tej pory wszystko składało się pięknie jak domino, aż nagle … ryp!  Jakiekolwiek jest źródło pochodzenia tego problemu, jeden fakt jest niezaprzeczalny. Aż 70% ludzi, na pewnym etapie swojego życia, doświadczy syndromu oszusta. To problem bardzo powszechny.

Właściwie to sama nie wiem, dlaczego ludzie mnie lubią

Ostatnie dwa miesiące trudno ogarnąć mi się z moimi myślami, a na syndromie łapię się niemal każdego dnia. Rzucę przykładami prosto z brzegu. Wysyłam CV na konkretną ofertę pracy. Wymagania i kompetencje w pełni oddają mój profil zawodowy. Co z tego? Zapytuję siebie. Zapewne to tylko moje pobożne życzenie, na pewno znajdzie się ktoś, kto odpowiada profilowi jeszcze bardziej. A jeśli nawet się nie znajdzie to przecież najpóźniej po tygodniu wyjdzie, że się po prostu nie nadaję. Mąż mówi mi, że jest ze mnie dumny. Albo Ania z Anielno zaprasza mnie do swojej akcji Bądź dumna. A ja główkuję poważnie, z jakiego powodu powinnam być dumna, i z jakiego powodu ktoś może być dumny ze mnie. W moich własnych oczach jestem bezbarwna i niewidoczna jak szklana tafla na sklepowej wystawie. Zauważyliście spadek aktywności na blogu? Kiedyś minimum osiem postów w miesiącu, a teraz ledwo cztery. To również wynik syndromu oszusta. Mam tak dużo do powiedzenia, a kilka pomysłów wciąż czeka na realizację. Ale patrzę na moje koleżanki z blogosfery, którym nowe świetne posty sypią się jak z rękawa i myślę sobie, że ja nigdy nie osiągnę tego poziomu. W rezultacie potrafię siedzieć nad samym wstępem przez tydzień (!) popadając w coraz to większą frustrację, bo wydaje mi się, że wszystko co tworzę jest słabe. Za niedługo zacznę realizować pewien  projekt. Najtrudniejszy z jakim przyszło mi się zmierzyć w ogóle. Gdy pomysł zakiełkował w mojej głowie kilka miesięcy temu, byłam przekonana, że świetnie go ogarnę, że przełoży się on na coś naprawdę wartościowego. Dziś nie mam tej pewności i wydaje mi się każdy inny poradziłby sobie z tym tematem lepiej. Dramat w czterech aktach, prawda?

STOP!

Ten stan rzeczy zaczął mnie poważnie wkurzać. Poważnie! NIE ZNOSZĘ TEGO STANU! Hamuje mnie, odbiera motywacje, energię i power do działania. Nie taką siebie lubię, nie taką siebie pamiętam. Postanowiłam zmienić to  i to jak najszybciej. Ciągłe poczucie, że ludzie uważają cię za lepszą niż, jak mniemasz, w rzeczywistości jesteś – jest męczące! Ciągłe wywlekanie swoich słabych stron – jest meczące dwukrotnie bardziej. Co robi Polak szukając rozwiązania swoich przypadłości? Diagnozuje się w sieci. Poczytałam wiele na ten temat wiele i jeszcze więcej pewnie bym mogła. Wyguglałam kilka praktycznych rad i rozwiązań, które nie są li tylko coachową nowomową sprowadzającą się do słów „uwierz w siebie”. Nie będę nikomu mydlić oczu, że już przyniosły spektakularną zmianę, a ja jestem nowym człowiekiem. Szczerze? Nie wierzę w deklaracje o błyskawicznych przemianach wewnętrznych, bo ktoś nagle zrozumiał, że życie cudem jest. Wszystkie zmiany wymagają świadomej i rzetelnej pracy nad sobą, zmiany nawyków i sztywnych schematów. Pozytywne myślenie na swój własny temat trenuję dopiero od kilku tygodni. Czy jest różnica? Jest. Ale dużo mam jeszcze do zrobienia.

Czy myślisz, że syndromu oszusta dotyczy również ciebie? Zresztą nie ważne jak problem się nazywa, lubimy kategoryzowanie, bo wydaje nam się, że mamy nad problemem większą kontrolę. Może po prostu czujesz, że twoja samoocena niebezpiecznie pikuje w dół i coraz mniej odczuwasz z życia satysfakcji. Mam dla ciebie kilka rad. Ale uwaga. Brzmią banalnie. Możesz skwitować je pobłażliwym uśmiechem, możesz też zacząć sukcesywnie i naprawdę świadomie, a nie od niechcenia, wprowadzać w życie. I czekać na efekty. Wierzę, że przyjdą!

Po pierwsze: Przyjmuj komplementy! To nie jest trudne, chociaż wydawało mi się, że jest bardzo! Naprawdę nie ma konieczności, aby na każdy pozytywny komentarz odpowiadać w stylu Ta sukienka? Podoba ci się? Nie, no coś Tyyyy, kupiona na wyprzedaży sto lat temu. Znasz ten mechanizm wyparcia, umniejszania i generalnie przepraszam za to, że żyję? Pozbądź się tego fatalnego nawyku! Nic tak nie buduje poczucia własnej wartości jak umiejętność przyjmowania pozytywnych komunikatów o sobie.
Po drugie: Praw sobie komplementy! Gdy ostatnio mój zleceniodawca wyraził ogromne zadowolenie z pracy, którą dla nie go wykonałam, stłumiłam w sobie nawyk umniejszania własnych zasług, że przecież nie było to nic takiego. Hej, dziewczyno, jak to nic takiego? Narobiłaś się przy tym. Poświęciłaś kilka długich wieczorów. Zasłużyłaś na docenienie!
Po trzecie: Nie porównuj się do innych! Po prostu tego nie rób, choć to kusi, wiem! Ale czy wiesz, że osoby z obniżoną samooceną mają dużą skłonność do przeceniania mocnych stron i sukcesów innych, przy jednoczesnym uwypuklaniu własnych słabostek. To chyba jasne, że w takiej sytuacji nie ma mowy o obiektywnej ocenie rzeczywistości. Dopóki nie wyjedziesz na prostą z własną samooceną, zaniechaj tego procederu!
Po czwarte: Rozmawiaj o swoich problemach!
Pozwoli to nazwać i oswoić wroga, z którym walczysz. Utwierdzi, cię że nie jesteś przypadkiem odosobnionym, co zawsze nieznacznie poprawia samopoczucie 😉 Pomoże spotkać ludzi, którzy nie z takimi problemami sobie poradzili. Przyznaj sama. Czy może istnieć lepszy motywator?

Wiesz co teraz robię? Rozmawiam z Tobą. To jeden z elementów mojej autoterapii. Dziękuję, że mnie wysłuchałaś. Obiecuję odwdzięczyć się tym samym.