Chodź! Zabiorę cię na Pragę!

Podobno są tacy, którzy prawej strony Wisły nie opuszczają nigdy. To takie miasto w mieście. Sklepy są, przychodnie, parki, szkoły i urzędy także. Nieruchomości – luksusowe i komfortowe, często dużo tańsze, niż te w Śródmieściu. Korki również nieporównywalne. Jeśli się jeszcze pracę po tej stronie rzeki znajdzie, to już w ogóle całkiem komfortowo można się urządzić. Praga się rozwija. Otwiera na nowych mieszkańców. Kusi. Ale gdy mowa o sercu dzielnicy – Starej Pradze – zachwytów jakby mniej…

O Starej Pradze (czyli właściwie zbiegu kilku ulic: Targowej, Ząbkowskiej, Brzeskiej) pokutuje kilka opinii. Podobno lepiej nie zapuszczać się w jej rejony, a już wieczorami kompletnie nie ma tam czego szukać, bo jedynie co znaleźć można, to problemy. Ponoć Stara Praga jest brzydka, zapuszczona, obłupana, a na na ulicach widać tylko biedę i patologię. Jak to ze skrajnymi opiniami bywa, nie biorę ich sobie szczególnie do serca. A w ostatni weekend postanowiliśmy sprawdzić osobiście, czym prawobrzeżna część stolicy stoi?

 NIEZWYKŁA INICJATYWA: OTWARTA ZĄBKOWSKA

Gdy kilka tygodni temu ktoś wspomniał mi o tym wydarzeniu, skrupulatnie odnotowałam je pisemnie w swoim kalendarzu, żeby nie umknęło mi jak większość facebookowych eventów. Takich imprez ja po prostu nie omijam! Takie aktywności uwielbiam, propaguję i całym sercem wspieram. W skrócie. Przez kilka kolejnych weekendów wakacji jedna z głównych ulic Starej Pragi, na co dzień głośna i zatłoczona, zostaje wyłączona z ruchu ulicznego. Zamienia się w deptak spacerowy, a równocześnie w scenę dla lokalnych twórców, a przede wszystkim miejsce SPOTKAŃ. Zapomniane podwórka i zaułki stają się teatrami, kinami, klubami poetyckimi, miejscami zabaw dla najmłodszych i warsztatami kulinarnymi w jednym. Totalna interdyscyplinarność. Wzięliśmy udział w wydarzeniach rozpoczynających cykl imprez Otwarta Ząbkowska.  I tak sobie myślę, że to chyba jedno z najciekawszych wydarzeń w stolicy tego lata.

PONAD PODZIAŁAMI

Jednym z założeń inicjatywy Otwarta Ząbkowska jest zniesienie podziałów pomiędzy estradą, widownią i gospodarzami. Słowem, w projekcie nie chodzi tylko o to, żeby nadać Pradze blasku i zachęcać do jej odwiedzania turystów i tych z lewej strony Wisły. Chodzi również o to, aby przestrzeń tę odzyskać dla ich rdzennych mieszkańców. Aby ich zaktywizować. Aby czynnie uczestniczyli w życiu (również tym kulturalno-społecznym) swojej dzielnicy. Ten proces rewitalizacji dzielnicy, również od tej strony obywatelskiej, bardzo przypomina mi zmiany jakie jeszcze kilkanaście lat temu zachodziły na krakowskim Kazimierzu. Oficjalnie, tam się to udało. Jak będzie tutaj? W jednej z relacji, którą czytałam po imprezie, ktoś pisał o swoich rozmowach ludźmi, których niemal całe życie zamyka się w ścianach podwórzy, przydomowych placów i socjalnych kamienic. Na Ząbkowskiej są codziennie, ale do modnych pubów i restauracji nie chodzą, bo jest za drogo, a i otoczenie nie do końca ich. Ale w weekend przyszli. Licznie. Całymi rodzinami. Pokoleniami. Rozsiedli się, jak wszyscy, na krawężnikach, paletach, a niektórzy nawet przynieśli swoje składane krzesełka. Jak sami mówią poczuli, że wydarzenie skierowane jest przede wszystkim dla nich. A nie dla jakiegoś wąskiego i wyselekcjonowanego targetu. Zresztą to było widać. I to było naprawdę dobre.

PODOBNO TAK WYGLĄDAŁA WARSZAWA…

Praga to najmniej stołeczna, a najbardziej warszawska dzielnica Warszawy.
– mówi znany varsavianista Olgierd Budrewicz.

Nie sposób, po prostu nie sposób się z tym nie zgodzić. Przed wojną, na początku XX wieku, tak Warszawa wyglądała, jak teraz na tej Starej Pradze wygląda. Te kamienice, które się w dużej części w całości zachowały. Te podwórza, na których całe życie rodzinne, towarzyskie, a nawet religijne się toczy.  Tak jest do dziś. I język starej Warszawy też tylko po prawej stronie Wisły można jeszcze usłyszeć. Ale jak nigdzie, właśnie tutaj jest widoczny dysonans pomiędzy nowoczesnym śródmieściem, a niedofinansowaną od lat Starą Pragą. A przepaść jest, i jest znaczna. I nie mam pojęcia jak środki finansowe rozdysponowywane są w Warszawie, ale ten dysonans, kłuje w oczy. W co czwartym mieszkaniu komunalnym nie ma w.c., a 40 proc. jest bez łazienki. Aż 92 proc. budynków należących do miasta to kamienice sprzed drugiej wojny światowej. Wieloletnie zaniedbania widać gołym okiem. Nie trudno się domyślić, że stereotyp Pragi, na której szerzy się zło i patologia pokutuje i jest silny. Nie ma też co zaprzeczać, że opinia ta nie ma swoich podstaw.

PRAGA. JAK DŁUGO JESZCZE?

Gdyby się tak przejść jej ulicami i przymknąć oko na obłupane tynki i walące się cegłówki, okaże się że to jedno z najbardziej fascynujących miejsc w całej Warszawie. Zaczynając od wypielęgnowanych osiedlowych kapliczek na bogato zdobionych przedwojennych klatkach schodowych kończąc. Gdyby się tak dobrze wczuć, dostrzeże się jeszcze przedwojennego ducha stolicy. Jeszcze. Nikt nie zaprzeczy, że inwestycje w to miejsce są i to spore. Ale jak znawcy Pragi przyznają, zmiany inspirowane są głównie przez prywatnych inwestorów. A ci jak wiadomo, swój w tym interes mają, a dobro dzielnicy i ich mieszkańców, stoi jakby na uboczu. Kontrasty pogłębiają się. Wystarczy spojrzeć wieczorem na bywalców modnych praskich klubów i tych co stoją w bramach. Wraz z otwarciem drugiej nitki metra biegnącej przez Pragę, wydaje się że komercjalizacja i ubiznesowienie tego miejsca jest już tylko kwestią czasu. Dlatego tak niezwykle cenie sobie wydarzenia, jak to powyższe. Pozwalają złapać właściwą perspektywę. Organizatorzy Otwartej Ząbkowskiej – robicie to dobrze! Jeszcze nie raz do Was wpadniemy!

*zdjęcia robione aparatem marki Olympus OM-D E-M10